Amir Temur maqbarasi

Amir Temur maqbarasi 2015 right Amir Temur maqbarasi, Go‘ri Amir (14-asr oxiri — 1405 y.) — Samarqanddagi meʼmoriy yodgorlik. Xalq orasida Go‘ri Amir yoki Go‘ri Mir (Mir Sayyid Baraka) deb nomlanib kelinadi. Maqbaraga temuriylar sulolasiga mansub kishilar (Amir Temur, uning piri Mir Sayyid Baraka, o‘g‘illari Umar-shayx, Mironshoh va Shohrux, nabiralari Muhammad Sulton, Ulugʻbek va boshqalar) dafn etilgan. Boburning taʼkidlashicha, dastlab Temurning nabirasi Muhammad Sulton Mirzo Samarqand qalʼasi jan.da Toshqo‘rg‘on — chaqarda Madrasa qurdirgan. Muhammad Sulton halok bo‘lgach (1403), Amir Temur uning xotirasiga maqbara qurish haqida farmon berdi. Maqbara Madrasa hovlisining to‘riga bunyod etilgan.

Tarix

Bizgacha, asosan, peshtoqli darvozasi bor hovli va maqbara binosi saqlangan. Arxeologik tadqiqotlar natijasida maqbara hovlisining ikki yonidan Muhammad Sulton qurdirgan Madrasa va xonaqoh qoddiqlari topilgan. Madrasa va xonaqoh chorsi hovlining sharqiy va g‘arbiy tomonlarini egalla-gan. Hovlining jan.da gumbazli maqbara joylashgan. Maqbaraga jan. dan, Ulug‘bek qurdirgan dalon (1424) orqali kiriladi. Maqbaraning chortoq tarhli ziyorat-xonasi baland toqi — ravoqli, tepa-si yozuv hoshiyalari va ichki gumbaz bilan qoplangan. Tashki gumbazi 64 qobirg‘ali, baland poygumbaz (diametri — 15 m, bal. 12,5 m)ga o‘rnatilgan.

Ziyoratxona o‘rtasidagi marmar panjara bilan o‘ralgan murabba xazira sahniga qator qabrtoshlar qo‘yilgan. Yuqorisi (to‘ri)da Amir Temurning harbiy yurish-larida unga hamroh bo‘lgan va uning yuk-sak hurmatini qozongan Mir Sayyid Baraka sag‘anasi joylashgan. Sayyid Baraka qabrining oyoq tomoniga Amir Temurning o‘zi dafn qilingan. Uning uch tomonida Muhammad Sulton, Mironshoh, Umarshayx qabrlari bor. Keyinchalik bu yerga Temurning nabiralari va evara-larining qabr toshlari qatʼiy tartib-da joylashtirilgan. Temur sag‘anasiga qo‘yilgan ko‘k nefrit qabrtoshini Ulug‘bek Mo‘g‘ulistonga qilgan yurishi vaqtida olib kelgan. Toshdagi lavhada Temurni ulug‘laydigan so‘zlar, uning shajarasi hamda marsiyalar o‘ymakori yozuvlarda bitilgan. Hamma sag‘analar Ulug‘bek tomonidan yaxlit o‘yma mar-mar panjara bilan o‘ralgan. Ziyoratxona-ning sharqiy qismidagi ravoqdan zina orqali ostki qavatidagi go‘rxonaga tu-shiladi. Go‘rxona sakkiz qirrali. Undagi sag‘analar yuqrri qavatda qanday joylash-gan bo‘lsa, bu yerda ham shu tartibda joy-lashgan. Ziyoratxonadagi qabrtoshlarning 431har biri yuksak sanʼat asaridir. Ziyorat-xona serhasham bezaklarga boy. Bo‘rtma bezak kundallar zaminiga lojuvard rang gullar ishlangan. Izorasi yashil toshdan girih shaklida terilgan. To‘rtta chuqur ravoqlardagi darchalarga o‘sha vaqtda rangli oyna o‘rnatilgan. Oltin va kumush qandillardagi shamlar yonganda ziyoratgoh ichkarisi ulug‘vor va afsonaviy tus ol-gan. Tashqarisi sirkor g‘ishtchalar bilan bezatilgan. Gumbaz va uning poyidagi bezaklar, turli arabiy yozuvlar alohida ko‘zga tashlanadi. Maqbara darchalarida yog‘ochdan ishlangan nafis panjaralar, eshiklarida esa murakkab qo‘sh zaminli o‘ymakor bezaklar bo‘lgan. Maqbaraning g‘arbiy tomoniga baland peshtoq yon-dashgan. Taxminlarga ko‘ra bu peshtoq qoldiklari 17-a.ga mansub.

Maqbaraning mutanosiblik nisba-ti, naqshlari, turli bezaklari katta mahorat bilan bajarilgan. Tashqi peshtoq darvozasining tepasida meʼmor — usta "Muhammad binni Mahmud al-banno Is-faxoniy" nomi saqlangan. Keyinchalik maqbara bir necha bor taʼmirlandi, gum-bazi qayta tiklanib, xonaqoh va Madra-sa qoldiqlari kavlab topildi, ichki va tashqi bezaklar taʼmir etildi. 1941 yilda musulmon odatiga zid ravishda Amir Te-mur va Ulug‘bek qabrlari ochib tekshiri-lib, ular ruhlari bezovta etildi.

Markaziy Osiyo meʼmorchiligining noyob asari sifatida eʼtirof etilgan Amir Temur maqbarasining qurilishi 1403-yilda boshlanib, 1424-yilda tugatilgan. Maqbara Amir Temurning taxt vorisi, deb eʼlon qilingan nabirasi Muhammad Sulton uchun qurdirilgan. Muhammad Sulton 1403-yilda Kichik Osiyoga qilgan safari vaqtida, 29 yoshida bevaqt vafot etadi. Shahzoda Samarqandga keltirilib, dastlab masjidning xonaqosida dafn qilinadi.

Maqbara arxitekturasi

Maqbara sakkiz burchakli gumbaz asosida barpo etilgan. Hozirgi zamon mutaxassislarini ham birmuncha oʻychanlik bilan fikrlashga undaydi.

Binoning moʻtadil haroratini saqlash, Sharqona qurilish uslublari orqali el ardogʻida boʻlgan shaxslarni oʻziga xos hurmat bilan ulugʻlash, ularning buyukligini bejirim bezaklar orqali ifodalash kabi xususiyatlari har qanday kishini lol qoldiradi.

Sohibqiron Amir Temur ham ushbu maqbaradan (1405-yil) abadiy qoʻnim topgan.

1409-yilda Amir Temurning kenja oʻgʻli, Xuroson hukmdori Shohrux Mirzo otasining maʼnaviy piri Mirsaid Barakaning jasadini (turbati) Andxoydan olib keltirib, shu maqbaraga, Sohibqironning bosh tomoniga dafn ettiradi. Bu bilan otasi — Amir Temurning vasiyatini bajaradi.

1424-yilda Mirzo Ulugʻbek tomonidan maqbara sahniga qabrtoshlar qoʻyilib, atrofi nafis marmar toshdan qilingan panjara bilan oʻraldi va koʻk gumbazli galeriya qurilib, ziyoratxonaga Sharq tomon dan kirilishi taʼminlandi.

Maqbaraning ichki tomoni tilla suvi yugurtirilgan boʻrtma qogʻoz naqshi bilan bezatilgan.

Bezaklarda ishlatilgan kompozitsiyada Qurʼoni Karim oyatlari islomiy, handasaviy naqshlar hamda arabiy xattotlik sanʼatining kaligrafik naqshlari bilan bitilgan.

Maqbaraga, shuningdek, Mironshoh Mirzo va Shohrux Mirzo ham dafn etilib, temuriylar xilxonasiga aylangan.

1449-yilda Mirzo Ulugʻbek ham shu maqbaraga, bobosining poyiga dafn etilgan.

Mustaqillikdan soʻng

Mustaqillik yillarida, Sohibqiron Amir Temur tavalludining 660 yilligi va Mirzo Ulugʻbek tavalludi ning 600 yilligi munosabati bilan maqbarada katta hajmda taʼmirlash ishlari olib borildi. XIX asr ning oxirida qulab tushgan minora va gumbazning zar qubbasi qayta tiklandi.

Galereya

Manbalar

</br></br>Turkum:Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi maqolalari


Quyidagi toifalarda keltirilgan:
Fikr yozish
Maslahatlar
Tartibga solish:
Ivan Pletin
23 August 2021
Try to visit it at night, there will be fewer people
Alan Cordova
16 August 2011
One of the earliest Mughal tombs - later examples include Humayun's Tomb in Delhi and the Taj Mahal. If you take a moment, the kufic script is quite decipherable.
Viktoriya
17 August 2013
Если вы граждане Узбекистана, берите с собой паспорт, разница для резидентов и нерезидентов на входной билет колосальная!)
Ruşen Topallı
18 October 2019
Emir Timur'un türbesi, içi dışından muhteşem, hocası, oğlu, torunu (Uluğ Bey) hepsi bir arada yatıyor...
Умид Джаббаров
12 September 2018
Ребята сама энергетика этого места говорит сама за себя, тут не надо слов, вы все сами почувствуете. Я это ощутил!
white
15 September 2019
グリ・アミール廟。アミール・ティムール(黒い棺)、ウルグ・ベグ(ティムールの下の棺)、ティムール一族の廟。ドームが独特&綺麗。ライトアップは18~20時。
Yana izoh yuklash
foursquare.com
Hotel Registon

boshlang'ich $30

Hotel Grand Samarkand

boshlang'ich $85

Grand Samarkand Superior Hotel

boshlang'ich $85

Hotel Diyora

boshlang'ich $70

Emirkhan Hotel

boshlang'ich $68

Mixt Royal Palace

boshlang'ich $50

Yaqin Tavsiya diqqatga sazovor joylari

Barcha qarang Barcha qarang
Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Ruhobod maqbarasi

right

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Зоологический музей Самаркандского государственного университета

Зоологический музей Самаркандского государственного университета и

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Nisbatdor masjidi

Nisbatdor masjidi - Samarqanddagi meʼmoriy yodgorlik (1901).

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Храм Святого Георгия Победоносца (Самарканд)

Храм святого Георгия Победоносца — недействующий православный хра

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Registon

Qadimiy Samarqand shahrining rasmiy markazi Registon maydoni bo'lib,

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Мечеть Ходжа Зиемурод

Мечеть Ходжа Зиемурод — одно их древних культовых сооружени

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Bibi-Xonim masjidi

Samarqanddagi yodgorlik.

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Moturidiy yodgorlik majmui

Moturidiy yodgorlik majmui — Samarqanddagi meʼmoriy yodgorlik. Imom al

O'xshash sayyohlik

Barcha qarang Barcha qarang
Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Tojmahal

thumb

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Masjid al-Nabavi

Masjid al-Nabavi (العربية. المسجد النبوی tarj. 'Paygʻambar masjid

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Anıtkabir

Anıtkabir, Türk Kurtuluş Savaşı'nın ve inkılaplarının önderi ve Türkiy

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Ohel (Chabad)

The Ohel is the name of a religious shrine in Queens, New York, to

Istaklar ro'yxatiga qo'shish
Men bu erda ayting
Tashrif buyurdi
Mausoleum of Mohammed V

The Mausoleum of Mohammed V contains the tombs of the Moroccan king

Barcha o'xshash joylarni qarang